De stijgende rente houdt beleggers in zijn greep. De oplopende rente op de kapitaalmarkt heeft geleid tot dalende aandelenkoersen en een negatief resultaat voor belangrijke indices. Maar wat betekent dit echt voor de belegger en de economie in het algemeen?
Stijgende rente zorgt voor onrust bij beleggers
De recente trend van stijgende rente heeft beleggers wereldwijd bezorgd gemaakt. Bijna elke dag zien we de rente op de kapitaalmarkt stijgen, wat vervolgens leidt tot een daling van de aandelenkoersen. Dit effect is zelfs zo sterk dat grote indices zoals de Dow Jones en de Russell 2000-smallcapindex deze week een negatief resultaat voor 2023 rapporteerden. Het is duidelijk dat de rente momenteel de spotlights op de beurzen trekt, maar de vraag blijft hoelang en hoe ver deze nog omhoog zal gaan.
In hun poging om de inflatie te bestrijden, hebben de centrale banken de rente in een snel tempo verhoogd, wat resulteerde in een toename van de obligatierente. Aan het einde van 2021 bedroeg de rente op Nederlandse 10-jaarsobligaties nog ongeveer 0%, maar ruim een jaar later was dat rond de 3%. Deze stijgende trend was in de VS nog sterker, waar de 10-jaars rente van 0,5% in juli 2021 tot 3,5% twee jaar later steeg. Begin oktober staat er zelfs 4,8% op het bord.
Stijgende rente drukt op bedrijfswinsten en aandelenwaardering
Het is algemeen bekend dat een hogere rente negatief is voor beleggers. De reden hiervoor is dat hogere rentetarieven de financieringslasten van bedrijven verhogen, waardoor hun winstgevendheid daalt. Bovendien maakt de hogere rente investeringen minder aantrekkelijk omdat de businesscase minder interessant wordt. Daarnaast leidt een hogere rente tot een lagere waardering van aandelen, met name groeiaandelen die het grootste deel van de winst in de toekomst maken.
Recente artikelen suggereren dat de impact van de stijging van de rente mogelijk wordt onderschat. Met name Amerikaanse bedrijven hebben langlopende financieringen afgesloten tegen lage rentetarieven als een vorm van voorzorg. Deze bedrijven hebben nu grote kasposities die ze tegen hoge rentetarieven kunnen wegzetten. Hetzelfde geldt voor hypotheken die zijn vastgezet tegen lage rentetarieven voor lange looptijden.
Banken en centrale banken geconfronteerd met renterisico's
Ondanks de mogelijke verzachtende factoren zijn er nog steeds aanzienlijke risico's. Banken, die financieringen hebben verstrekt tegen lage rentes, moeten nu geld aantrekken tegen hogere rentetarieven. Dit geldt ook voor overheden en centrale banken. Bovendien is het belangrijk om te kijken of en in hoeverre de looptijden van de debet- en creditzijden van de bankbalansen overeenkomen. Eerder dit jaar gingen verschillende banken onderuit omdat zij grote verliezen moesten verwerken op hun posities in langlopende staatsobligaties, zonder dat er winsten tegenover stonden aan de andere kant van de balans.
Kan de rente binnenkort weer dalen?
In het ideale scenario zou de rente weer dalen. De recente rentestijging kan als overdreven worden beschouwd, vooral in de VS. Hoewel de economie sterker blijkt te zijn dan verwacht, daalt de inflatie gestaag. Daarnaast wordt de recente rentestijging mogelijk verergerd door de kredietverlaging van de VS door de rating agencies en het feit dat de Fed het quantitative easing-beleid terugdraait, waardoor de vraag naar obligaties is gedaald. Het zou niet verbazingwekkend zijn als de Fed zijn toon over het rentebeleid zou aanpassen om de rentestijging af te remmen, maar dit blijft onvoorspelbaar.
Rente blijft sleutelfactor op financiële markten
Het is duidelijk dat de rente de komende weken de belangrijkste factor zal blijven die de financiële markten beïnvloedt. Goed economisch nieuws zal waarschijnlijk worden uitgelegd als een reden om de rente niet te verlagen, wat druk zal uitoefenen op de koersen. Bovendien zal de start van het cijferseizoen vanaf half oktober ons inzicht geven in de werkelijke impact van de hogere rente en de gezondheid van het bedrijfsleven. Want uiteindelijk gaat beleggen over het investeren in succesvolle bedrijven met stijgende winst.
